Nội dung bài giảng trình bày các thí nghiệm tìm ra electron, hạt nhân, proton, nơtron và cụ thể đặc điểm các loại hạt trong nguyên tử: Điện tích, khối lượng...
Bạn đang xem: Giải hóa 10 bài 1
1. Tóm tắt lý thuyết
1.1.Thành phần cấu tạo nguyên tử
1.2.Kích thước và khối lượng nguyên tử
2. Bài tập minh hoạ
3. Luyện tập Bài 1 Hóa học 10
3.1. Trắc nghiệm
3.2. Bài tập SGK và Nâng caoChương 1 Bài 1
4.Hỏi đáp vềBài 1: Thành phần nguyên tử
1.1.1.Electron
a. Sự tìm ra electron
Năm 1897, J.J. Thomson (Tôm-xơn, người Anh ) đã tìm ra tia âm cực gồm những hạt nhỏ gọi là electron(e).
Hình 1:Sơ đồ thí nghiệm của Tôm-xơn phát hiện ra tia âm cực
Kết luận:
Tia âm cực là chùm hạt vật chất có khối lượng và chuyển động với vận tốc rất lớn.Tia âm cực là chùm hạt mang điện âm,phát ra từ cực âm ,các hạt tạo thành tia âm cực được gọi là các electron (ký hiệu là e).Electron có mặt ở mọi chất, electron tạo nên lớp vỏ nguyên tử của mọi nguyên tố hóa học.Tia âm cực bị lệch trong từ trường và mang điện tích âm.b, Khối lượng, điện tích electron
me = 9,1094.10-31kg.qe = -1,602.10-19 C (coulomb) = -1 (đvđt âm, kí hiệu là – e0).1.1.2. Cấu tạo hạt nhân nguyên tửNăm 1911, nhà vật lí người Anh Rutherford và các cộng sự cho các hạt a bắn phá một lá vàng mỏng.Từ đó nhận thấy nguyên tử có đặc điểm:Cấu tạo rỗngChứa phần mang điện tích dương, được gọi là hạt nhânKích thước của hạt nhân rất nhỏ so với kích thước của nguyên tửCác em chú ý quan sát mô phỏng thí nghiệm tìm ra electron trong đoạn phim sau đây:Video 1: Thí nghiệm phát hiện ra hạt nhân nguyên tử
Kết luận:Nguyên tử cấu tạo gồm hạt nhân và lớp vỏ nguyên tử (chứa các electron).Do nguyên tử trung hòa về điện nên số đơn vị điện tích dương của hạt nhân bằng đúng số electron quay xung quanh hạt nhân.Khối lượng nguyên tử xấp xỉ khối lượng hạt nhân.1.1.3. Cấu tạo của hạt nhân nguyên tửa. Sự tìm ra hạt proton.
Năm 1918, hạt proton được tìm ra có:Khối lượng: mp = 1,6726.10-27 kgĐiện tích: qp = + 1,6.10-19 C = e0Hạt proton là một thành phần cấu tạo của hạt nhân nguyên tử. Quy ước: 1+b) Sự tìm ra hạt nơtron
Năm 1932, Chadwick tìm ra hạt nơtron có:Khối lượng: mn\(\approx\) mp = 1,6748.10-27 kgĐiện tích: qn = 0Hạt notron là một thành phần cấu tạo của hạt nhân nguyên tử.Xem thêm: Top 10 Bài Văn Nghị Luận Về Lạc Quan, Dàn Ý Nghị Luận Về Ý Nghĩa Của Tinh Thần Lạc Quan
1.2. Kích thước và khối lượng nguyên tử
1.2.1. Kích thướcĐể biểu thị kích thước nguyên tử người ta dùng đơn vị nanomet(nm) hay angstrom Å
1 nm = 10-9m ; 1 Å = 10-10m ; 1nm = 10Å
Nguyên tử nhỏ nhất là nguyên tử Hidro có bán kính khoảng 0,053 nmĐường kính của hạt nhân nguyên tử còn nhỏ hơn (vào khoảng 10-5 nm)Đường kính của electron và proton còn nhỏ hơn nhiều ( vào khoảng 10-8 nm)1.2.2. Khối lượng nguyên tửDo khối lượng thật của 1 nguyên tử quá bé, người ta dùng đơn vị khối lượng nguyên tử u (đvC).1 u = 1/12 khối lượng 1 nguyên tử đồng vị cacbon 12 = 1,6605.10-27kg.m nguyên tử = mP + mN (Bỏ qua me)
Hình 2:Khối lượng và điện tích của các hạt tạo nên nguyên tử
Bài 1:
Bán kính nguyên tử và khối lượng mol nguyên tử Fe lần lượt là 1,28 Ăngstrong và 56 g/mol .Tính khối lượng riêng của Fe, biết rằng trong tinh thể, các nguyên tử Fe chiếm 74% thể tích, phần còn lại là rỗng.
Hướng dẫn:Đổi 1,28 Ăngstrong = 1,28.10-8 cmKhối lượng 1 nguyên tử Fe = m = 56 / (6,02.1023) gamThể tích 1 nguyên tử Fe = V = 4/3 . п. (1,28.10-8)3 cm3⇒ d = m / V = 10,59 gam / cm3Vì Fe chỉ chiếm 74% thể tích tinh thể nên khối lượng riêng thật sự của Fe = 10,59 . 0,74 = 7,84 gam / cm3
Bài 2:Nguyên tử Au có bán kính và khối lượng mol nguyên tử lần lượt là 1,44A và 197 g/mol. biết khối lượng riêng của Au là 19,36g /cm3 Hỏi các nguyên tử Au chiếm bao nhiêu phần trăm trong tinh thể?
Hướng dẫn:Đổi 1,44 Ăngstrong = 1,44.10-8 cmKhối lượng 1 nguyên tử Au = m = 197 / (6,02.1023) gamThể tích 1 nguyên tử Au = V = 4/3 . π . (1,44.10-8)3 cm3⇒ d = m / V = 26,179 g / cm3Gọi x phần trăm thể tích nguyên tử Au chiếm chỗ, khối lương riêng của Au = 19,36⇒ 26,179x = 19,36 = 0,7395 = 73,95%