Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo trong tác phẩm cùng tên của nhà văn Nam Cao để thấy đây là một trong những nhân vật có sức ám ảnh trong văn học. Quá trình từ một anh nông dân hiền lành đến khi trở thành tên chuyên rạch mặt ăn vạ, là “con quỷ của làng Vũ Đại” rồi bị cuộc đời cự tuyệt quyền làm người sẽ còn lay động mãi trong tâm trí người đọc. Trong nội dung bài viết dưới đây, hãy cùng DINHNGHIA.COM.VN tìm hiểu và phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo.
fundacionfernandovillalon.com cũng giúp giải đáp những vấn đề sau đây:
Quá trình thức tỉnh của Chí Phèo Facebook
Tóm tắt quá trình thức tỉnh của Chí Phèo
Sự thức tỉnh của Chí Phèo
Dàn ý quá trình thức tỉnh của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở
Viết một đoạn văn ngắn về sự thức tỉnh của Chí Phèo
Về sơ đồ tư duy vẻ quá trình hồi sinh của chí phèo
Khát vọng lương thiện của Chí Phèo
Một số mở bài phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo
Mở bài 1: Chủ đề về người nông dân trong văn học hiện đại được xem là chủ đề quen thuộc đề cao về quyền sống của những con người nhỏ bé và khát khao được sống của họ. Cùng với đó là nỗi xót thương thay cho những con người có thân phận nhỏ bé bị xã hội đẩy vào bước đường cùng. Điển hình rõ ràng nhất cho điều này chính là Chí Phèo của Nam Cao là tác phẩm có tiếng vang lớn trong thời kì văn học hiện đại. Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo sẽ thấy rất rõ điều đó.
Bạn đang xem: Quá trình thức tỉnh của chí phèo
Mở bài 2: Nhà văn Nam Cao (1915 – 1951) được biết đến là một trong những nhà văn lớn nhất của nền văn xuôi Việt Nam hiện đại. Những sáng tác của ông đã vượt qua được thử thách khắc nghiệt của thời gian và sống mãi trong lòng bạn đọc nhiều thế hệ. Nam Cao còn là một nhà văn lớn của trào lưu văn học hiện thực phê phán 1930 -1945 và chuyên viết về hai đề tài lớn: người nông dân bị bần cùng hóa và người trí thức sống lay lắt trong xã hội cũ. Trong đó, Chí Phèo chính là một kiệt tác điển hình cho phong cách nghệ thuật của nhà văn. Nhân vật chính Chí Phèo từ một người nông dân lương thiện cho đến bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người. Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo sẽ cho thấy khát khao về thiện lương, về hạnh phúc của con người ấy.
Mở bài 3: Cùng với “Đời thừa”, “Giăng sáng” thì “Chí Phèo” là một trong những tác phẩm thành công của nhà văn Nam Cao. Ngòi bút hiện thực phê phán cùng với tinh thần nhân đạo sâu sắc được thể hiện rõ nét qua nhân vật Chí Phèo trong tác phẩm. Chí Phèo được biết đến là con quỷ dữ của làng Vũ Đại – người bị cuộc đời cự tuyệt của cuộc đời. Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo sẽ thấy một người tưởng chừng bất hạnh ấy vẫn mong ước về cuộc sống rất “đời thường” với những hạnh phúc nhỏ nhoi…
Bạn đang đọc: Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo
Mở bài 4: Văn học hiện thực giai đoạn 1930 – 1945 với nhiều trang viết về thân phận khốn khổ của những người nông dân đã thể hiện tinh thần nhân đạo một cách sâu sắc. Nam Cao – một cây bút sáng tạo, không ngừng đào sâu tìm tòi và khai phá tâm lý nhân vật đã có những phát hiện rất đáng trân trọng. Không dừng lại ở nỗi khổ bởi sưu cao thuế nặng như các tác phẩm cùng thời “Tắt đèn” hay “Bước đường cùng”, nhà văn đã đi sâu vào hiện thực người nông dân bị bần cùng hóa, lưu manh hóa và bị cự tuyệt quyền làm người. Bên cạnh đó thì nhà văn cũng phát hiện và khẳng định bản chất lương thiện của người nông dân trong xã hội cũ. Tác phẩm “Chí Phèo” là một kiệt tác điển hình về chủ đề đó. Tìm hiểu nhân vật nói chung cũng như phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo nói riêng sẽ cho thấy rất rõ điều đó.
Sơ nét về tác phẩm Chí Phèo của Nam Cao
Phong cách sáng tác và quan điểm nghệ thuật của Nam Cao trước Cách mạng tập trung vào hai chủ đề chính: người tri thức nghèo và người nông dân nghèo. Ông được xem là cây bút xuất sắc về đề tài người nông dân với vô số tác phẩm lớn, đặc biệt là Chí Phèo – một tác phẩm tiêu biểu của đề tài người nông dân đã tạo nên tiếng vang lớn trong giai đoạn văn học hiện đại.
Trong tác phẩm, nhân vật Chí Phèo được biết là một người nông dân nghèo, từ một người lương thiện đã trở thành một con quỷ dữ của làng Vũ Đại chuyên đi rạch mặt ăn vạ. Chí Phèo từ khi chào đời đã bị bỏ rơi ở cái lò gạch cũ, hắn qua tay rất nhiều người nuôi, nhưng có lẽ rằng chưa khi nào hắn có được một mái ấm gia đình thật sự .Lớn lên, Chí Phèo là một chàng trai nông dân nghèo hiền lành, siêng năng thao tác, nhưng chỉ vì sự ghen tuông của bá Kiến nên hắn đã bị bắt bỏ vào tù. Trải qua mấy năm trong tù, hắn đã trọn vẹn đổi khác. Chí Phèo đã rơi vào thảm kịch tha hóa. Hắn trở thành một tên côn đồ, một tên nát rượu, ăn vạ, chuyên đi dọa nạt người khác .Nối tiếp đó chính là hắn đã trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại, chuyên đi rạch mặt ăn vạ. Nhưng sau khi gặp được thị Nở, sau khi được cho bát cháo hành, nhận được tình yêu thương, tình người từ thị, hắn đã thức tỉnh .
Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo – Ngữ Văn 11
Phân tích nhân vật Chí Phèo nói chung hay khi phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo thì cần tóm tắt cuộc đời của Chí trước khi trở thành con quỷ của làng Vũ Đại, đến lần đầu thức tỉnh bị cự tuyệt quyền làm người, tâm trạng khi được Thị nấu cho bát cháo hành rồi cái kết đòi thiện lương tại nhà Bá Kiến.
Tóm tắt cuộc đời của Chí Phèo trước khi gặp Thị Nở
Chí Phèo là một đứa trẻ bị bỏ rơi, sau đó được một anh đi thả ống lươn nhặt được ở cái lò gạch cũ. Tuổi thơ Chí qua tay hết người này đến người kia và lớn lên trở thành một anh canh điền cho Bá Kiến. Sau đó bị vợ Bá Kiến dụ dỗ rồi khiến hắn ghen mà đẩy vào tù. Và một thằng lưu manh sinh ra từ một anh nông dân sau bảy tám năm trong nhà tù thực dân .Khi ra tù thì Chí đã tìm đến nhà Bá Kiến nhằm mục đích trả thù. Lúc này thì thực chất của một tên lưu manh biến chất được biểu lộ trong cách chửi rất chuyên nghiệp ngoa ngoắt của hắn “ … Hắn vừa đi lại vừa chửi, khi nào cũng thế, cứ rượu xong là hắn lại chửi. Hắn chửi trời có hề gì vì trời đâu có của riêng nhà nào … ”. Từ dáng hình gớm ghiếc đáng sợ của hắn cho đến cách rạch mặt ăn vạ đều cho thấy đời sống “ khác người ” của hắn. Chính xã hội phong kiến mà đại diện thay mặt chính là Bá Kiến đã hoàn thành xong nốt quá trình lưu manh hóa để biến Chí Phèo thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại .
Lần đầu thức tỉnh khi bị cự tuyệt quyền làm người
Thức tỉnh nhưng cũng chính là lúc hắn phải chịu thêm một bi kịch mới, đó là chính là bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người. Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo sẽ thấy lần đầu tiên hắn tỉnh dậy sau một cơn say dài thì điều đầu tiên là “lòng mơ hồ buồn”. Hắn bắt đầu nhận thức, hắn bắt đầu tỉnh táo dần. Nhưng nỗi buồn ấy có phần mông lung, chưa rõ ràng.
Tiếp đến đó chính là “chao ôi là buồn”. Đây là một nỗi buồn có phần thấm thía day dứt đối với hắn. Nếu ở trên nỗi buồn chưa có nguyên nhân thì ở đây nỗi buồn ấy lại có nguyên nhân rõ ràng, đó là hắn đã nghe được tiếng chim hót “Tiếng chim hót ngoài kia sao vui vẻ quá! Có tiếng cười nói của những người đi chợ. Anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá. Những tiếng quen thuộc ấy hôm nào chả có, nhưng hôm nay hắn mới nghe thấy…”. Những âm thanh của cuộc sống bình dị nhưng đối với Chí Phèo thì những âm thanh ấy lại quý giá vô cùng. Chính âm thanh ấy đã đưa Chí Phèo về với thực tại.
Và tiếp theo thì hắn “ lại nao nao buồn ”, chính cái nao nao buồn ấy đã miêu tả tâm trạng xốn xao khiến hắn thôi thúc không ngừng tâm lý. Hắn mở màn nhớ về tham vọng của chính mình “ nhắc cho hắn một cái gì rất xa xôi. Hình như đã có một thời hắn đã ao ước có một mái ấm gia đình nho nhỏ. Chồng cuốc mướn làm thuê, còn vợ dệt vải. Chúng lại bỏ thêm một con lợn nuôi để làm vốn liếng. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm … ”. Hắn chợt nhớ đến cái tham vọng nhỏ bé đến tội nghiệp .Và hắn khởi đầu “ buồn thay cho đời ”, nỗi buồn ấy mang tính khái quát hơn, hắn buồn cho cuộc sống hắn, buồn cho kiếp làm người của hắn. Còn gì buồn hơn, đau đớn hơn khi chính mình lại buồn, lại chán chê cho chính cuộc sống mình. Và hắn đã biết sợ. Hắn sợ tuổi già, sợ đói rét, sợ ốm đau. Bởi lẽ hắn ý thức được cái nghề rạch mặt ăn vạ không hề lê dài mãi .Hắn thấy mình đã ở bên kia cái dốc của cuộc sống nhưng hắn vẫn chẳng có gì ở trong tay. Khi nghiên cứu và phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo, ta thấy nỗi sợ chính là tín hiệu rõ ràng nhất chứng tỏ hắn đã khởi đầu trên những nấc thang tiên phong để quay trở lại làm người. Nỗi sợ đã thức tỉnh phần người trong hắn .
Tâm trạng của Chí Phèo khi Thị Nở quay lại với bát cháo hành
Nối tiếp tâm trạng lần tiên phong của Chí Phèo sau khi tỉnh dậy thì chính là tâm trạng khi thị Nở quay lại trong quá trình thức tỉnh của nhân vật. Đầu tiên, hắn kinh ngạc. Ngạc nhiên khi thấy thị trở lại và trên tay bưng bát cháo hành. Vì lần tiên phong trong cuộc sống hắn được người ta cho một thứ gì đó mà không phải dọa nạt hay cướp giật, lần tiên phong trong cuộc sống hắn được chăm nom …Đó là lần tiên phong trong cuộc sống hắn nhận được sự yêu thương và cũng là lần tiên phong trong cuộc sống hắn nhận được sự chăm sóc, săn sóc từ một người phụ nữ. Bởi ngay chính người mẹ sinh ra hắn cũng chưa một lần chăm nom hắn. Hay chính bà Ba tìm đến hắn thì cũng chỉ để thỏa mãn nhu cầu dục vọng chứ không yêu thương gì hết .Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo sẽ thấy bát cháo hành thị Nở bưng đến cho hắn tuy đơn giản và giản dị nhưng xuất phát từ sự tự nguyện, chân thành. Vì vậy, nó đáng quý biết bao. Như bị lay động, hắn đã khóc. Mắt hình như hơi ươn ướt. Hắn vô cùng xúc động, giọt nước mắt ấy xuất phát từ tận đáy lòng của hắn. Giọt nước mắt ấy vật chứng cho sự trân quý tình người mà hắn mới vừa nhận được. Giọt nước mắt thức tỉnh, ép chế phần con trong hắn. Đây cũng chính là giá trị nhân đạo mà Nam Cao muốn truyền tải. Đó là niềm tin vào thực chất của con người .Quá trình thức tỉnh của Chí Phèo không riêng gì bộc lộ qua tâm trạng, hành vi và cảm hứng mà còn bộc lộ qua cách hắn chiêm ngưỡng và thưởng thức bát cháo hành mà thị Nở làm cho hắn. Đó là một chuỗi hành vi tiếp nối đuôi nhau, nhìn rồi cầm, sau đó ngửi và húp và ngon. Quá trình ấy được miêu tả một cách đơn cử, tỉ mỉ. Điều ấy cho thấy sự trân trọng của Chí Phèo so với “ bát cháo tình người ” mà hắn mới vừa nhận được .Hắn đã cảm nhận bát cháo bằng tổng thể giác quan. Và sau này, mùi cháo hành ấy có lẽ rằng sẽ theo hắn suốt cả cuộc sống. Bởi vì bát cháo hành ấy không đơn thuần là bát cháo giải rượu mà đó chính là hình tượng cho tình thương, sự chăm nom, chăm sóc cho tình yêu, tình người mà hắn vừa nhận được. Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo sẽ thấy so với người thông thường nhận được tình yêu thương cũng không thuận tiện gì, thì so với Chí Phèo, đó là một món quà vô giá. Vì vậy, đó là một ký ức không thể nào quên, như một sự nhắc nhở về thiên lương trong hắn vậy .Hắn đã tỉnh, vì hắn đã trở lại nên biểu lộ tiếp theo được bộc lộ rất rõ ràng đó chính là khát khao mong ước được lương thiện của Chí Phèo. Hắn như muốn trở thành đứa trẻ thơ. Còn có cả “ Trời ơi ! Hắn thèm lương thiện, hắn lại muốn làm hòa với mọi người biết bao ! Thị Nở sẽ là người mở đường cho hắn. Thị hoàn toàn có thể sống yên ổn với hắn thì sao người khác lại không hề được. ” và rồi “ Họ sẽ nhận lại hắn vào cái xã hội phẳng phiu và thân thiện của những người lương thiện. ”Có thể thấy những tâm lý ấy đã biểu lộ mong ước quay trở lại làm người lương thiện của hắn. Lúc này, hắn khát khao trở lại đời sống thông thường. Chính tình yêu thương của thị đã vực dậy tình cảm, tình người trong hắn lâu nay đã bị vùi lấp bởi bộ mặt con quỷ dữ. Thị đã làm hồi sinh thực chất lương thiện trong Chí Phèo và mở ra cho hắn một kỳ vọng, một ý nghĩa trong đời sống tăm tối của hắn. Qua đó, Nam Cao đã đề cao giá trị nhân đạo ở đây chính là niềm tin vào thực chất, thiên lương của con người .
Bi kịch bị cự tuyệt quyền làm người lần nữa của Chí Phèo
Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo, ta thấy khi Chí bị cự tuyệt quyền làm người thì một trong những nguyên do chính là thời gian thị rời bỏ hắn. Hình như đó chính do xuất phát từ lời nói của bà cô thị Nở rằng “ Cũng có lẽ rằng bà tủi cho thân bà. Bà nghĩ đến cuộc sống dài dằng dặc của bà, không có chồng, rồi bà thấy chua xót lắm. Bà uất ức, uất ức mà không ai không biết. ” và “ Ai đời lại còn đi lấy chồng ! Ừ ! Mà có lấy thì lấy ai chứ ? … Đàn ông đã chết hết cả rồi hay sao mà lại đâm đầu vào đi lấy một thằng không cha. Ai lại đi lấy thằng chỉ có cái nghề là rạch mặt ra ăn vạ. ” .Thông qua lời nói cho thấy lời nói của bà cô thị Nở nóng bức là đại diện thay mặt cho định kiến xã hội, cho những ý niệm cổ hữu, khắc nghiệt đã ăn sâu vào tâm lý của những con người lỗi thời, ích kỷ, hẹp hòi. Bà cô không muốn cho thị Nở đến với Chí Phèo là Chí Phèo không có mái ấm gia đình, không có việc làm không thay đổi. Không chỉ vậy, bà ngăn cản tình yêu giữa Chí Phèo và thị Nở còn vì sự ganh tị. Tình thương đã mong manh dễ tan vỡ, không dễ gì có được đã bị định kiến kia làm vỡ vụn tình yêu thương .Thị Nở như chiếc phao cứu sinh sau cuối mà hắn là người chết đuối vừa níu được nên hắn tìm mọi cách để níu giữ thời cơ mong manh để quay trở lại làm người lương thiện. Hắn lại đi uống rượu. Hắn tìm đến men rượu để quên đi cảm xúc lúc này. Nhưng càng uống hắn chỉ càng cảm thấy đơn độc, vô vọng. Càng uống hắn lại càng tỉnh và càng cảm thấy buồn …Hắn thoáng thấy hương cháo hành và thế là hắn ôm mặt khóc. Lần này hắn khóc không phải vì bát cháo hành mà là vì hắn hụt hẫng cho tình cảm, tình yêu thương mà hắn nhận được, đó cũng là giọt nước mắt bất lực, chính xã hội ấy đã đẩy hắn vào con đường thảm kịch này. Đến khi hắn muốn quay trở lại thì cũng chính xã hội ấy lại không gật đầu hắn. Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo sẽ thấy nguyên do chính khiến hắn thành ra như thời điểm ngày hôm nay chính là cái mà người ta hay gọi là giai cấp thống trị – bá Kiến .
Xem thêm: Đầu 07 Là Mạng Gì? Có Ý Nghĩa Gì Trong Cuộc Sống Chúng Ta Đầu Số 07 Là Mạng Gì
Cái kết đi đòi quyền lương thiện nhà bá Kiến của Chí Phèo
Tác giả đã khắc họa rực rỡ tâm trạng của Chí Phèo khi hắn trên đường đến nhà bá Kiến, để đòi lương thiện. Trong cơn say, Chí Phèo muốn đi đến nhà thị Nở nhưng trong vô thức hắn lại đi thẳng đến nhà bá Kiến. Chí Phèo tìm đến nhà bá Kiếm bởi lẽ có vẻ như Chí cũng ý thức được rằng chính bá Kiến là nguyên do đẩy hắn vào bước đường này .Phân tích quá trình thức tỉnh của Chí Phèo sẽ thấy hắn tìm đến nhà bá Kiến trong một tư thế rất cao ngạo. Nhưng bá Kiến lại tưởng Chí Phèo đến xin tiền nên “ ném bẹt năm hào xuống đất ”. Nhưng Chí Phèo không đến đây xin tiền mà đến để đòi lương thiện, đòi lại quyền làm người của hắn. Hắn muốn trở lại Chí Phèo như trước kia. Đó chính là nguyên do vì sao hắn lại cao ngạo đến thế. Vì vậy, khi bá Kiến ném cho hắn năm hào, hắn cảm xúc rất tức tối. Hắn đã dõng dạc mà nói “ Tao muốn làm người lương thiện ” – câu nói mang tính khẳng định chắc chắn mong ước quay trở về làm con người thông thường, trở lại làm người lương thiện như trước đây. Càng xót xa hơn khi “ Ai cho tao lương thiện ? ” được cất lên – câu hỏi đầy đau đớn và chua xót …
“Tao không thể là người lương thiện nữa”. Và chính Chí Phèo cũng ý thức rõ rằng hắn không thể quay về được nữa. Bởi chính vì không thể tiếp tục làm con quỷ dữ, hắn lại càng không thể quay trở về làm chàng trai Chí Phèo hiền lành của trước đây, nên hắn đã giải quyết bằng một con đường khác. Chí Phèo giết chết bá Kiến và tự sát. Hành động giết chết bá Kiến của Chí Phèo như một sự “trả thù” cho kẻ đã đẩy hắn vào bước đường cùng không lối thoát.