Trong cuộc sống thường ngày không thể thiếu các chất tẩy rửa như nước rửa chén, bột giặt, xà phòng,…Chúng đều được gọi chung là chất giặt rửa tổng hợp. Vậy tại sao chất giặt rửa tổng hợp lại có tác dụng làm sạch?
Chất giặt rửa tổng hợp là gì và Tính chất của chất giặt rửa
Khái niệm chất giặt rửa tổng hợp
Chất giặt rửa là những chất khi dùng cùng với nước thì có tác dụng làm sạch các chất bẩn bám trên vật rắn mà không gây ra phản ứng hóa học với các chất đó.
Bạn đang xem: Xà phòng dùng làm chất tẩy rửa do
Tính chất giặt rửa tổng hợp
Trong phân tử chất giặt rửa gồm một đầu ưa nước và một đuôi kỵ nước, ưa dầu mỡ. Đuôi ưa dầu mỡ này thâm nhập vào các vết bẩn. Đầu ưa nước của chất giặt rửa thì lại có xu hướng bị kéo ra phía các phân tử nước. Kết quả làm cho vết bẩn bị phân tán thành nhiều phần nhỏ hơn trôi trong nước và bị rửa trôi đi.
Một số loại chất giặt rửa trong đời sống
Xà phòng
Khái niệmXà phòng thường dùng là hỗn hợp muối natri hoặc muối kali của axit béo, có thêm một số chất phụ gia nữa. Công thức hóa học của xà phòng là muối natri panmitat (C15H31COONa) hoặc natri stearat (C17H35COONa). Xà phòng có ưu điểm là không gây hại cho da, cho môi trường vì chúng dễ bị phân hủy bởi vi sinh vật có trong thiên nhiên.
Phương pháp sản xuấtMuốn sản xuất xà phòng, người ta đun chất béo với dd kiềm trong các thùng kín nhiệt độ cao.
(R−COO)3C3H5+3NaOH→t03R−COONa+C3H5(OH)3
Ngày nay, xà phòng còn được sản xuất theo sơ đồ sau:
Ankan → axit cacboxylic → muối natri của axit cacboxylic
Chất giặt rửa tổng hợp
Khái niệmChất giặt rửa tổng hợp không phải là muối natri của axit cacboxylic nhưng có tính năng giặt rửa giống như xà phòng. Điều này giúp hạn chế việc khai thác dầu, mỡ động vật, thực vật vào việc sản xuất xà phòng.
Thành phần chính của chất giặt rửa tổng hợp có thể là: ROSO3Na: natri ankyl sunfat; RC6H4SO3Na: natri ankyl benzen sunfonat
Phương pháp sản xuấtChất giặt rửa tổng hợp được tổng hợp từ các chất lấy từ dầu mỏ. Muối natri dodexylbenzensunfonat là thành phần chính của chất giặt rửa tổng hợp được điều chế theo sơ đồ sau:
Dầu mỏ → axit dodexylbenzensunfonic → natri dodexylbenzensunfonat
Các chế phẩm chất giặt rửa tổng hợpCác loại bột giặt hay chất tẩy rửa ta dùng trong sinh hoạt hàng ngày đều là chất giặt rửa tổng hợp.
Chất giặt rửa tổng hợp có một nhược điểm gây ô nhiễm môi trường vì chúng chứa gốc hiđrocacbon phân nhánh hoặc chứa vòng thơm khó bị vi sinh vật phân huỷ. Vì vậy khi đổ nước giặt quần áo xuống bồn cầu sẽ gây hại tới môi trường.
So sánh giữa xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp
Giống nhau: Xà phòng và chất giặt rửa tổng hợp có điểm chung đều là chất giặt rửa, có cùng cơ chế khi tẩy vết bẩn.Khác nhau* Xà phòng: Thành phần chính là muối natri hoặc kali của các axit béo. Do các muối panmitat hay stearat thường khó tan trong nước, đặc biệt là nước cứng nên làm giảm tác dụng giặt rửa của xà phòng. Vì vậy chúng ta không nên dùng xà phòng để giặt rửa trong nước cứng (nước có nhiều ion Ca2+, Mg2+). Xà phòng an toàn, không gây hại cho môi trường.
Xem thêm: 50 Bức Tranh Gia Đình Của Bé 5 Tuổi Chủ Đề Gia Đình Hạnh Phúc
*Chất giặt rửa tổng hợp: Không phải là muối natri của axit béo mà là các muối natri của axit dodexylbenzensunfonic. Muối của axit dodexylbenzensunfonic tan được trong nước cứng. Do vậy, chất giặt rửa tổng hợp có ưu điểm hơn xà phòng ở chỗ có thể giặt rửa cả trong nước cứng nhưng nó có tác dụng xấu đối với môi trường.
